Rijksmonument
De rustieke boogbrug is een rijksmonument en wordt gewaardeerd om zijn zeldzame vorm. In Nederland zijn er maar drie soortgelijke bruggen. De brug is circa 150 jaar oud, gemaakt tussen 1860 en 1880 door smederij August van Aerschot uit Herenthals in België, dus nog uit de tijd toen op de plaats van de abdij het Kasteel Onsenoort stond. In 2016 is de brug gerestaureerd en weer in de oude glorie hersteld.
Een mooie rustieke brug, die symbool kan staan voor de bruggen die we kunnen slaan, ieder in zijn eigen omgeving, voor vrede, dialoog, broederschap en eenheid.
Een mooie brug
Zo kenden we de brug al jaren, mooi en sierlijk.
Op deze idyllische plaats hebben in de loop der jaren heel wat bruidsparen hun bruidsfoto’s gemaakt.
Bruidspaar uit Drunen, foto 1983
Ontdekkingstocht naar de oorsprong van de brug
Vanaf 2008 blijkt er een heel verhaal achter deze brug te zitten en dat de brug er ooit anders heeft uitgezien. In 2007/2008 werden archeologische opgravingen gedaan in de gracht en ook onder de brug werden oude ornamenten gevonden.
De stukken werden schoongemaakt en gestraald en van drie lossen stukken werd dit nieuwe stuk gesmeed. Ook andere kegelvormige ornamenten worden gevonden alsmede stukken traanplaat.
Ornamenten te zien op een oude foto
In 1904 kopen paters Cisterciënzers uit Frankrijk het kasteel Onsenoort, vormen het om tot klooster en later tot abdij. Op een foto uit december 1929, met op de voorgrond een monnik die later Abt van Engelen zal worden, zijn gietijzeren elementen onder de smeedijzeren bogen te zien.
In de loop van de tijd zijn deze ornamenten verdwenen en is een kale brug overgebleven. Bij het schoonmaken van de gracht in 2008 zijn er echter weer heel wat delen van deze gietijzeren ornamenten tevoorschijn gekomen. Een compleet ornament is in 3 stukken letterlijk ‘boven water’ gekomen en daarmee is samen met de foto uit 1929 een duidelijk beeld verkregen van de brugleuning zoals deze in de 19e eeuw geplaatst is. Dit ornament is als mal gebruikt bij de restauratie.
Smederij A. van Aerschot uit Herenthals
Bij schoonmaakwerkzaamheden in 2008 onder de boogbrug vond de Heemkundekring Onsenoort een naamplaat met opschrift A.VAN AERSCHOT. Nader onderzoek leidde al snel naar een ijzergieterij en smederij van August van Aerschot (1825-1904) uit Herentals (België), een grote smederij met honderd medewerkers.
Een specialist van de Belgische smederij dateert de boogbrug op Mariënkroon tussen 1860 en 1880.
Kasteel Onsenoort krijgt een Belgische brug
Vanaf de 16e eeuw stond op de plaats van de huidige abdij het kasteel Onsenoort. Jonkheer Joseph de la Court, van 1870 tot 1904 eigenaar van kasteel Onsenoort, trouwt in 1870 met barones Maria Antoinette Béthune. De barones is geboren in Brugge en dochter van architect baron Jean Baptiste Béthune. Hij was architect, pionier van de neogotiek in België en bekend vanwege van de door hem gebouwde kerken, kastelen en kloosters. De gietijzeren sierwerken liet hij maken door smederijen. Verondersteld mag worden dat de schoonvader van Joseph de la Court het kasteel Onsenoort meerdere malen bezocht heeft. Dat de boogbrug uit België afkomstig is, is dus niet vreemd.
Jonkheer Joseph de la Court
Restauratie 2016
Boerman en Kreek Architecten uit Steenderen hebben het restauratieplan gemaakt, de restauratie begeleid en hebben kleuronderzoek laten doen. De brug is teruggekomen in de twee oorspronkelijke kleuren: antracietgrijs voor de leuningen en crèmewit voor de ornamenten.
De restauratie is uitgevoerd door smederij Oldenhave uit Vorden.
Demontage op 8 januari 2016
Smederij Oldenhave uit Vorden heeft de boogbrug gedemonteerd. De brug is daarna gedurende twee maanden en in de werkplaats in Vorden gerestaureerd.
Bij de demontage woog de brug 1000 kg. Bij terugplaatsing op 23 maart 2016 woog de boogbrug maar liefst 4000 kg: door het terugplaatsen van alle oorspronkelijke gietijzeren ornamenten, een stevige stalen constructie onder de brug en een brugbedekking niet van hout, maar met de oorspronkelijke traanplaat. De terugplaatsing was een spectaculair gebeuren, waarbij de brug via een enorme hijskraan in zijn geheel opgetild werd en tussen de twee brughoofden geplaatst werd.
Op de brug hangt nu ook weer het oorspronkelijke schildje van deze smederij ‘A. van Aerschot Herenthals’ en aan de andere kant van de brug een schildje met ‘Restauratie 2016’.
Aan het begin van dit artikel kunt u een kort filmpje bekijken over de terugplaatsing van de gerestaureerde brug op 23 maart 2016.